Laboratuvar

Yapı malzemelerinin temel özelliklerini açıklamak

Yapı malzemelerine yönelik performans beyanı esaslarını açıklamak

Yapı malzemelerine CE işaretinin konulmasına yönelik kuralları oluşturmak

Yapı malzemelerinin piyasaya sunulması ve piyasada bulundurulmasına yönelik esasları belirlemek

Söz konusu yönetmelik hazırlanırken, yürürlükteki yasal düzenlemelerimizin Avrupa Birliği ülkeleri ile uyumlaştırma çalışmaları kapsamında, Avrupa Birliği Komisyonu tarafından yanınlanan 305/2011/EU sayılı Yapı Malzemeleri Direktifi esas alınmıştır.

Bu yönetmeliğe göre yapı malzemeleri derken,

Çeşitli yapı işlerinde kalıcı olarak kullanılmak üzere üretilmiş olan ve piyasaya sunulan malzemeler ile

Performansı yapı işlerinin temel gereklere ilişkin performansını etkileyen malzemeler

ifade edilmiş olmaktadır.

Yapı malzemelerinin performans beyanına yönelik esaslar yönetmeliğin ikinci bölümünde ele alınmıştır. Yapı işleri, bir bütün olarak insanların sağlığını ve güvenliğini göz önüne almak ve kullanılan yapı malzemeleri, kullanım amacına uygun olmak zorundadır. Kısaca yapı işleri, ekonomik anlamda kabul edilebilir bir kullanım süresi için üretilmiş olmak ve düzenli bakımı yapılmak koşulu ile yapı işlerinin temel gereklerini karşılamak zorundadır. Yönetmeliğin Yapı İşleri İçin Temel Gerekler başlıklı ekinde bununla ilgili kriterler yer almaktadır (Ek 1).

Yapı işlerinin temel gereklerine uygun yapı malzemelerinin özellikleri, uyumlaştırılmış teknik şartnamelerde yer almalıdır.

Şu iki durumda işletmelerin, bir yapı malzemesini piyasaya sunarken performans beyanı düzenlemesi gerekmektedir:

• Yapı malzemesi, uyumlaştırılmış bir standardın kapsamına giriyorsa,
• Yapı malzemesi hakkında bir Avrupa Teknik Değerlendirmesi hazırlanmışsa

İşletmeler performans beyanı düzenleyerek, bu sorumluluğu üstlenmiş olmaktadır. Aksine başka bilgi ve belgeler olmadığı sürece işletme tarafından düzenlenen söz konusu performans beyanı, ilgili taraflar tarafından doğru ve güvenilir olarak kabul edilmektedir.

Ancak performans beyanı düzenleme konusunda bazı istisnalar bulunmaktadır. İşletmeler uyumlaştırılmış bir standart kapsamına giren ancak ilgili yasal düzenlemelerde yer almayan bir yapı malzemesini piyasaya sunarken şu sayılan durumlarda performans beyanı düzenlemek zorunda değildir:

• Yapı malzemesi eğer özellikli bir yapı işine uygun olarak ve seri üretim yapılmadan sipariş üzerine üretilmişse ve üretici firmanın sorumlu elemanları tarafından monte edilmişse.
• Yapı malzemesi eğer yürürlükte olan yasal düzenlemelere uygun olarak, üretici firmanın sorumluluğu altında ilgili yapı işlerinde kullanılmak amacı ile şantiye alanında üretilmişse.
• Yapı malzemesi eğer Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu esaslarına uygun olarak, kültürel mirasın korunması çalışmaları sırasında mimari ve tarihi değerleri dikkate alınarak resmi olarak korunan yapıların restorasyonu için üretilmişse.

Bugün yapı sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin, ürettikleri yapı malzemelerinin üzerinde CE işareti koyabilmek için performans beyanı vermesi gerekmektedir. Performans beyanı belgesi, CE sertifikası almak için yetkili onaylanmış kuruluşlara başvurulduğunda ilgili süreçlerde yer almaktadır. CE sertifikası alabilmek için, işletmenin değerlendirme süreci olumlu geçmek zorundadır. Kısaca üretilen yapı malzemesi Avrupa Birliği standartlarına uygun olarak üretilmiş olmalıdır.

İşletmeler, yukarıda sözü edilen Yapı Malzemeleri Yönetmeliği esaslarına göre, ürünlerinin tip testlerini yaptırmış olmak ve performanslarının seri üretimde kalıcılığını sağlamış olmak zorundadırlar. Buna yönelik gerekli üretim kontrol sistemlerini kuran işletmeler, ürünlerinin performansını ve üstün özelliklerini ancak performas beyanı ile ifade etmiş olmaktadır. Yani işletmeler bu beyan ile ürünlerinin performansı konusunda sorumluluk almış olmaktadır. Başka bir ifade ile performans beyanı işletmenin, ürünlerinin performansı konusunda son kullanıcıya teminat vermiş olmaktadır. Bu şekilde tüketicilerin hakları korunmuş olmaktadır.

Diğer taraftan performans beyanı, işletmenin haklarını ve çıkarlarını korumak açısından da önemlidir. Çünkü işletmeler beyan etmedikleri bir performans için sorumlu tutulamazlar.